Mưa bão tại Đà Nẵng thường đi kèm mưa lớn, ngập úng và gió mạnh — những yếu tố dễ gây hỏng hóc, chập điện và nguy cơ tai nạn cho gia đình. Sau mỗi cơn bão, việc kiểm tra hệ thống điện ngay lập tức và đúng quy trình là yếu tố then chốt để bảo vệ tính mạng, tài sản và hạn chế sự cố lặp lại. Bài viết này cung cấp hướng dẫn chi tiết, dễ thực hiện cho chủ nhà và căn hộ tại Đà Nẵng, đồng thời chỉ rõ khi nào cần gọi thợ chuyên nghiệp.
Mục lục
ẩn
Tại sao phải kiểm tra hệ thống điện ngay sau mưa bão?
- Nước vào các tủ điện, ổ cắm, thiết bị khiến cách điện giảm mạnh, dẫn đến chập, phóng điện hoặc rò điện.
- Dây dẫn ngoài trời, cột điện bị gãy, tróc vỏ cách điện do gió mạnh; muối biển tại vùng ven biển như Đà Nẵng làm ăn mòn mối nối.
- Thiết bị điện có động cơ (máy bơm nước, máy giặt, tủ lạnh) dễ hư bạc đạn, stator bị nước xâm nhập.
- Rơ le, aptomat, chống giật (RCD/GFCI) có thể bị nhiễm ẩm, mất khả năng bảo vệ.
- Nguy cơ cháy nổ, điện giật nếu bật điện trước khi xử lý triệt để.
Nguyên tắc an toàn bắt buộc trước khi kiểm tra
- Đảm bảo an toàn tính mạng là ưu tiên số một. Nếu có dây điện đứt rơi xuống nhà hoặc nước có vết phóng điện, di chuyển toàn bộ người ra khỏi khu vực và gọi cơ quan điện lực/cứu hộ.
- Tuyệt đối không chạm vào thiết bị/ổ cắm/thiết bị điện khi tay hoặc bề mặt bị ướt.
- Nếu có mùi khét, khói, tia lửa phải ngắt nguồn chính (main breaker) nếu có thể làm an toàn; nếu không, giữ khoảng cách và gọi thợ.
- Không cố vận hành máy móc, bơm nước hoặc bình nóng lạnh nếu có dấu hiệu ngập hoặc ẩm ướt.
- Ưu tiên gọi đường dây nóng của công ty điện lực địa phương nếu tình huống liên quan đến lưới điện công cộng (dây đứt, cột gãy, mất điện diện rộng).
Bộ dụng cụ cơ bản cần chuẩn bị trước khi kiểm tra
- Đèn pin, đèn đội đầu (điện có thể còn mất).
- Găng tay cách điện, ủng cao su chống trượt.
- Bút thử điện không tiếp xúc (non-contact voltage tester).
- Tua vít, kìm cách điện.
- Khăn vải khô, quạt hoặc máy sấy (sử dụng cẩn trọng, cách nguồn).
- Máy đo đa năng (multimeter) — chỉ dùng nếu có kinh nghiệm.
- Danh bạ thợ sửa điện, dịch vụ sửa chữa máy bơm, sửa bình nóng lạnh tại Đà Nẵng.
Kiểm tra nhanh từng bước — checklist thực hiện tại nhà
Lưu ý: Những bước dưới đây dành cho chủ nhà muốn kiểm tra ban đầu. Nếu phát hiện dấu hiệu bất thường hoặc không tự tin thực hiện, hãy gọi thợ chuyên nghiệp.
-
Quan sát bên ngoài nhà
- Kiểm tra dây dẫn, cột điện quanh nhà; nếu thấy dây chạm đất hoặc dây hở, giữ khoảng cách và báo cơ quan điện lực.
- Kiểm tra tủ đồng hồ, hộp đấu dây ngoài nhà: có nước chảy vào không? Nếu có nước, không bật công tắc chính.
-
Kiểm tra tủ điện tổng (tủ aptomat)
- Mở nắp tủ sau khi đảm bảo bên ngoài đã khô hoặc tủ đặt cao hơn mực nước. Nếu thấy nước còn đọng, không chạm vào và gọi thợ.
- Tìm mùi khét, vết cháy, vết mòn/đốm đen quanh CB (cầu dao tự động), tiếp điểm. Những dấu hiệu này báo hiệu chập, cần thay thế.
- Nếu tủ khô và an toàn, tắt hết các CB nhánh sau đó bật lại CB tổng, bật từng nhánh một để phát hiện tầng mạch có sự cố.
-
Kiểm tra aptomat chống rò (RCD/GFCI)
- Nếu thiết bị chống rò nằm trong tủ và khô, bạn có thể thử nút TEST; aptomat phải nhảy (OFF). Nếu không nhảy — thiết bị có thể bị hư, gọi thợ.
- Nếu aptomat nhảy liên tục khi bật lại, có khả năng có rò rỉ điện do thiết bị ẩm hoặc hỏng.
-
Kiểm tra ổ cắm, công tắc
- Không cắm thử nếu ổ cắm còn ẩm. Quan sát màu sắc (ố vàng, cháy) hoặc có dấu vết nước.
- Dùng bút thử điện không tiếp xúc để kiểm tra dòng điện trước khi chạm.
- Thay thế ổ cắm/công tắc bị ăn mòn hoặc có dấu vết cháy.
-
Kiểm tra đèn, quạt, thiết bị treo
- Kiểm tra lòng đèn, chấn lưu (ballast) đèn huỳnh quang, đèn LED. Nếu có ẩm, cần mở khô và sửa chữa.
- Quạt trần cần kiểm tra các tiếp điểm, bạc, vặn ốc.
-
Kiểm tra thiết bị nặng: tủ lạnh, máy giặt, điều hòa
- Ngắt nguồn, đưa thiết bị ra nơi khô ráo, chờ khô hoàn toàn trước khi vận hành.
- Với máy giặt, kiểm tra phần động cơ, dây đai; nếu ngập nước, phải tháo kiểm tra và sấy khô, có thể cần thợ sửa.
- Điều hòa nên gọi kỹ thuật viên nếu dàn nóng bị ngập hoặc nước tràn vào mạch điện.
-
Kiểm tra máy bơm nước (máy bơm đẩy, bơm chìm)
- Đối với máy bơm chìm ngập trong nước lũ: không được chạy ngay. Tháo ra, làm sạch, sấy khô phần điện và cuộn dây; kiểm tra phốt, bạc, chổi than (nếu có).
- Đối với máy bơm đặt cạn: kiểm tra phần mối nối điện và củ đựng motor.
- Nếu không có kinh nghiệm, nên gọi dịch vụ sửa máy bơm để kiểm tra chuyên sâu.
- Kiểm tra bình nóng lạnh, máy nước nóng
- Bình nóng lạnh có chứa điện trở và buồng chứa nước; nếu bị ngập hoặc ẩm, phần điện có thể bị hỏng và gây nguy hiểm.
- Kiểm tra van an toàn, rò rỉ nước, vết rỉ sét; tuyệt đối không bật bình trước khi được kiểm tra.
- Nên nhờ kỹ thuật kiểm tra trở kháng, thanh điện trở, thermostat trước khi bật lại.
-
Kiểm tra hệ thống tiếp địa (mát đất)
- Hệ thống tiếp địa nếu bị ngấm nước muối có thể bị ăn mòn; kiểm tra kẹp mát, dây tiếp địa, vị trí đóng cọc tiếp địa.
- Hệ thống tiếp địa yếu làm giảm hiệu quả của RCD/GFCI.
-
Kiểm tra các mối nối, tủ phân phối ngoài trời
- Thay thế các mối nối bị ăn mòn, điểm đấu dây được cố định lỏng.
- Nên dùng keo sillicon hoặc hộp chống nước cho các đầu mối ngoài trời.
Khi nào cần gọi thợ chuyên nghiệp ngay?
- Có dây điện, trạm biến áp, cột điện bị sập hoặc dây chạm đất gần nhà.
- Có khói, lửa hoặc mùi khét từ tủ điện, ổ cắm.
- CB tổng không hoạt động, hoặc nhảy liên tục.
- Phần dây điện hoặc motor có dấu hiệu cháy, vỏ bị nóng khi chạm (khi đã tắt nguồn).
- Máy bơm, bình nóng lạnh ngập nước hoặc hoạt động bất thường sau khi ngập.
- Bạn không có thiết bị đo hoặc kinh nghiệm để kiểm tra an toàn.
Kiểm tra nâng cao (dành cho thợ hoặc người có kinh nghiệm)
- Dùng đồng hồ vạn năng đo điện trở cuộn dây motor, so sánh với thông số nhà sản xuất.
- Đo rò rỉ bằng megger (đo cách điện) cho motor, cáp, bình nóng lạnh.
- Kiểm tra sóng hài, mất cân bằng pha bằng thiết bị chuyên dụng.
- Thay thế CB/MCCB/RCD bị hư hỏng, dùng phụ kiện chống ẩm cho tủ điện.
Biện pháp phòng ngừa để giảm rủi ro trước mùa mưa bão ở Đà Nẵng
- Lắp đặt thiết bị bảo vệ: aptomat có độ nhạy rò phù hợp, chống sét lan truyền, ổn áp và bộ chống sét cho thiết bị quan trọng.
- Đặt tủ điện tổng lên cao hơn mức ngập lịch sử hoặc làm hộp chống nước.
- Bảo dưỡng máy bơm, bình nóng lạnh định kỳ; thay phốt, gioăng chống nước.
- Bảo vệ mối nối ngoài trời bằng băng chống thấm hoặc hộp chống nước chuyên dụng.
- Duy trì vùng cây xanh xung quanh, tránh cành cây có thể gãy trúng đường dây.
- Chuẩn bị nguồn phát điện dự phòng an toàn, kèm chuyển mạch tự động (ATS) nếu cần, và luôn tắt đầu ra tải khi chạy máy phát nếu không có chuyển mạch an toàn.
- Lưu số điện lực địa phương, thợ sửa điện nước, dịch vụ sửa máy bơm và sửa bình nóng lạnh.
Thao tác khôi phục nguồn điện an toàn — từng bước sau 24–48 giờ
- Đảm bảo toàn bộ khu vực khô ráo, tủ điện khô.
- Bật CB tổng, sau đó bật từng CB nhánh từ các tải nhỏ tới lớn để phát hiện sự cố.
- Quan sát mùi, tiếng động lạ, hiện tượng nhảy CB; nếu có, tắt lại và kiểm tra kỹ phía sau.
- Bật các thiết bị nặng từng cái, không bật tất cả cùng lúc để tránh quá tải.
- Nếu phát hiện chập hoặc rò sau khi bật, ngắt nguồn ngay và gọi thợ.
Mẹo chọn thợ sửa điện và dịch vụ uy tín ở Đà Nẵng
- Yêu cầu chứng chỉ hành nghề, hợp đồng rõ ràng, bảo hành công việc.
- Ưu tiên doanh nghiệp hoặc kỹ thuật viên có đội phản ứng khẩn cấp 24/7.
- Hỏi rõ về phương pháp test, thiết bị sử dụng (megger, multimeter, tester rò…) và biện pháp khắc phục.
- So sánh báo giá, tránh chấp nhận sửa chữa theo cách tạm bợ chỉ để khôi phục tạm thời.
- Đảm bảo thợ sử dụng phụ tùng chính hãng hoặc rõ nguồn gốc.
Các lỗi thường gặp sau mưa bão và cách xử lý tạm thời
- CB nhảy liên tục: tắt các thiết bị, kiểm tra RCD; nếu vẫn nhảy, gọi thợ.
- Ổ cắm, công tắc có nước: không sử dụng, lau khô, thay mới nếu mất tính cách điện.
- Máy bơm kêu to/giật: dừng máy, kiểm tra trục, bạc, cuộn dây; thường cần vệ sinh hoặc sửa chuyên sâu.
- Bình nóng lạnh rò điện: ngắt nguồn, xả nước, kiểm tra phần điện; không sử dụng cho tới khi kiểm tra kỹ.
Checklist in ra và dán nơi dễ thấy
- Kiểm tra an toàn bên ngoài (dây, cột, hộp điện)
- Kiểm tra tủ điện tổng (mùi, dấu cháy, nước)
- Kiểm tra RCD/CB (test an toàn)
- Kiểm tra từng ổ cắm, công tắc
- Kiểm tra máy bơm, máy giặt, tủ lạnh, điều hòa
- Kiểm tra bình nóng lạnh
- Kiểm tra hệ thống tiếp địa
- Gọi dịch vụ chuyên nghiệp nếu có dấu hiệu bất thường
- Ghi số liên hệ thợ/sửa chữa gần tủ điện
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
-
Máy bơm bị ngập có thể bật lại được ngay không?
- Không. Máy bơm ngập cần tháo kiểm tra phần điện, cuộn dây và phốt. Chạy ngay có thể làm chập motor, cháy stator.
-
Ổ cắm bị ướt, sau vài tiếng khô có thể dùng lại không?
- Chỉ dùng khi đã chắc chắn khô hoàn toàn và kiểm tra bởi thợ nếu có nghi ngờ. Ẩm ẩn có thể gây rò rỉ lâu dài.
-
Khi nào nên thay aptomat/RCD?
- Khi aptomat không nhảy khi thử, hoặc nhảy liên tục dù mọi thứ đã khô, hoặc có dấu hiệu cháy, rít khi có dòng điện.
Kết luận
Kiểm tra hệ thống điện sau mưa bão ở Đà Nẵng là công việc cần thiết và khẩn trương để bảo đảm an toàn cho cả gia đình và tài sản. Thực hiện kiểm tra ban đầu theo checklist nêu trên, ưu tiên các biện pháp an toàn và gọi thợ chuyên nghiệp khi thấy dấu hiệu bất thường. Việc bảo trì định kỳ và chuẩn bị trước mùa bão sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và chi phí sửa chữa về lâu dài.
Nếu bạn đang ở Đà Nẵng và nghi ngờ hệ thống điện hoặc thiết bị (máy bơm, bình nóng lạnh, máy giặt…) bị ảnh hưởng sau bão, hãy liên hệ dịch vụ sửa chữa chuyên nghiệp để được kiểm tra, sửa chữa và bảo hành an toàn.
